İthalatta Gözetim Bedeli Uygulaması Değişti | 01

İthalatta Gözetim Bedeli yerli üreticiyi korumak amacıyla uygulanıyor. Gözetim bedeli uygulaması ithal edilen mala ilişkin; vergi ve KDV tutarını artırıyor. İmalatçıyı korumak amaçlı yapılmasına karşılık, nihai tüketiciye fiyat artışı olarak yansıyor. Her ne kadar vergi yükü ithalatçı için malın maliyetine yansısa da en azından gözetim bedeline istinaden ödenen KDV indirim konusu yapılabiliyordu.

Ancak 23 Kasım 2023 tarihinden çıkan 7846 sayılı Cumhur Başkanlığı kararı ile uygulama güncellendi. Bu tarih itibarıyla GEZİTİM BEDELİ üzerinden hesaplanan vergi, harç toplamı KDV matrahı olarak sayılıyor. Buna istinaden hesaplanan KDV indirim konusu yapılamıyor. Ancak bu tutar maliyet veya gider olarak kullanılabilecek. Fahiş fiyat artışıyla mücadeleye olumsuz etkisi olacağı için ithalatçı firmalar için bununla beraber nihai tüketici için pek de yüz güldürecek gibi durmuyor.

Öncelikle GÖZETİM BEDELİ nedir? Sorusuna cevap arayalım. Gözetim bedeli; yerli imalatçının yurt dışı imalatçılara karşı korunması amacını güder. Bu nedenle gözetime tabi ithalata ilave gümrük vergisi ve buna bağlı olarak KDV alınır. Her ne kadar amacı doğru görünse de tüketiciye ilave maliyet dışında pek işe yaramıyor. Oysa alınan ilave vergi ve diğer yükümlülüklerin imalat sektörünün gelişmesi için kullanılması yerinde olurdu. Ancak bu tür uygulamaların kime ne faydasının olduğu belirsizdir. Gözetim bedeline istinaden alını vergi ve KDV nihai tüketiciye fiyat artışı olarak yansıyor. Özet olarak Gözetim bedelinin nasıl uygulandığı şu şekilde izah edebiliriz.
Bijuteri ithalatından 1 Kg bijuteri vergi matrahı 50 USD’ nin altında olamaz. Eğer olursa aradaki fark Gözetim Bedeli olarak Vergi matrahına yansıtılır.
İthalatçı firma 500 KG bijuteri getiriyor ve fatura tutarı 21.000 USD olsun. Bu durumda Gümrük Müdürlüğü vergi matrahına 500 KG için 4.000 USD GÖZETİM BEDELİ olarak ilave beyan eklenecektir.

Gözetim Bedeli Yeniden Güncellendi

Gözetim bedeli yürürlüğe girdikten sonra yeni bir güncelleme daha geldi. 24.11.2023 tarihinden önce bankacılık sistemi üzerinden transferi yapılan tutarlara isabet eden ithalatlar 01.04.2024 tarihine kadar bundan istisna kılınmıştır.

Kanun maddesi yeni bir güncelleme olmadığı taktirde 01 Nisan tarihinden itibaren tam olarak uygulamaya başlayacaktır. Muhtemelen gümrük beyannamesi de bunu uygun şekilde düzenlemeye tabi tutulacaktır. Kanun metni açık da olsa da muallakta bulunan bir kaç mevzu vardır. Gözetim bedeli dışında tevsik edici belge olmadan;

tutarlarda Gözetim bedeli gibi değerlenebilir. İlerleyen zamanda konu daha detaylı şekilde belli olacaktır. Şimdilik örneğimizi Gözetim bedeli üzerinden yapacağız.

İthalatta Gözetim Bedeli Nasıl Uygulanıyor

Gümrük beyannamesinde yazan gözetim bedeli ve buna istinaden hesaplanan vergilerin toplamı matrah kabul ediliyor.

Bu matraha istinaden hesaplanan KDV tutarı gümrük idaresine ödenen KDV’den düşülüyor. İhtiyarı olarak malın maliyetine atılabileceği gibi ithalat gideri olarak da kayda alınabiliyor. Elbette ileride ithalatta gözetim bedeli kapsamına dahil olacak başka giderler de bu şekilde matraha ilave edilebilir.

Gümrük beyannamesindeki tutar üzerinden bir örnek yapalım.

• Gözetim Bedeli 314,04 TL
• Gümrük Vergisi %04 : 12.56 TL
• İlave Gümrük Vergisi %26 : 81,65 TL
• KDV matrahı : 408,25 TL
• Hesaplanan KDV %20 : 81,65 TL

Örneğimizde gözetim bedeline gümrük vergisi ve ilave gümrük vergisi dahil oluyor. Bu durumda KDV matrahı 408,25 TL oluyor. KDV oranı %20’dir ve bu durumda hesaplanan 81,65 TL’lik KDV indirim konusu yapılamıyor. Gümrük beyannamesinde KDV matrahı 30.572,15 TL’dir ve matrah üzerinden hesaplanan KDV ise 6.114,43 TL’dir. Bu tutardan gözetim bedeline istinaden hesaplanan 81,65 TL’lik KDV düşülüyor kalan tutar indirim konusu yapılıyor.

Gözetim bedeline istinaden hesaplanan 81,65 TL’lik KDV işletme için maliyet veya gider olarak kayda alınıyor.

Sonuç ve Değerlendirme

Bir ülkede sosyal ve siyasi istikrarın sağlanabilmesi için kanunların ve buna bağlı tüzük ve yönetmelik sayısının az olması gerekir. Gerek hukukçular gerekse işin vergi tarafında bulunan maliye çalışanları sürekli güncellenen mevzuat karşısında cahil kalıyor. Bunun yanında sürekli güncellenen kanunlar istikrarsızlığı ve söylendiği gibi “Kararlı bir şekilde” söylemini yalanlıyor.

Bir kanunun uygulamasının işlerliği ve istikrarı için kanun koyucu daha hassa davranmalıdır. Günlük politikalardan ziyade çözüme odaklı ve uzun soluklu, istikrarlı uygulamaların yapılması, toplum olarak beklentimizdir. Çizilen politikalar doğrultusunda alınacak kararların uygulanması ve denetimi ancak bu sayede yapılabilir. Çıkarılan mevzuatların da açık ve net şekilde ifade edilmesi, gerekirse uygulama tebliği ile nasıl uygulanacağının izah edilmesi de yerinde olur.

İthalatta Gözetim bedeli uygulaması metninde; maliyete veya gidere atılır ifadesi muallak bir ifadedir. Denetim yetkisine sahip müfettişlerin, emekli olduğunda veya mesleği bırakıp özel sektöre geçtiğinde karşılaştıkları sorunları yazılarında görebiliyoruz. Muallak ifadelerin bulunduğu kanun metinlerinin bir kısmı izah edilerek açığa kavuşturulsa da esrarını koruyan birçok kanun maddesi de bulunuyor.