Konaklama Vergisi Genel Bilgi
Konaklama vergisi hakkında genel bilgileri kanun ve tebliğ çerçevesinde tasnifledik. Tebliğde konu daha detaylı izah ediliyor. Oysa burada kısa ve özet olarak ele aldık.
7194 Sayılı Kanun 52’inci maddesi birinci fıkrasının (b) bendi 1 Ocak 2023 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi. 6802 sayılı Kanununun 34’üncü maddesinin birinci fıkrasına göre konaklama vergisinin mükellefi şu işletme ve kurumlardır.
| OTEL | PANSİYON | YAYLA EVİ |
| MOTEL | MİSAFİRHANE | TATİL KÖYÜ |
| APART OTEL | KAMPİNG | DAĞ EVİ |
tesislerde verilen geceleme hizmetleridir. Ayrıca geceleme hizmetine dâhil bulunan;
| YEME | EĞLENCE | TERMAL |
| İÇME | HAVUZ | BENZERİ |
| AKTİVİTE | SPOR |
hizmetleri dâhildir. Geceleme hizmeti verilen yerin bünyesinde sağlıklı yaşam alanı veya eğlence yeri barındırması durumu değiştirmez. Bununla beraber hizmeti alan kimsenin yerli veya yabancı turist, mukim veya yolcu olmasının bir önemi yoktur.
Vergilendirmenin olması için şekil şartı yoktur. Yani işletmenin açma/işletme belgesi veya ruhsatının olup olmaması konaklama vergisi alınmasını etkilemez. Buradaki ölçü o yerin konaklama hizmeti vermesidir. Aksi durumda otel veya sağlık merkezi ya da kamu/özel teşebbüse ait olması konaklama vergisi alınmasını kaldırmaz.
Burada dikkat edeceğimiz nokta vergisi hesaplanırken konaklama hizmetinde her şey dâhil fiyat olduğunda tamamı üzerinden konaklama vergisinin alınacağıdır. Elbette geceleme hizmeti sunulmayan veya seyahatlerde mola noktası hizmeti veren tesisler verginin dışındadır.
Ancak 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu kapsamındaki kuruluşların
- Korunmaya
- Bakıma
- Yardıma
İhtiyacı bulunan kimselere verilen geceleme hizmeti konaklama vergisinin dışındadır.
Geceleme Hizmetinden Ne Anlıyoruz
Konaklama tesisi olarak hizmet veren kamu, tüzel ve şahsi işletmelerde konaklama vergisine tabidir. Konaklama vergisi tahakkuku için hizmetin verilmesine oda ve yerin tesis edilmesi ile başlanılmış olunur. Bu hizmetin konusunu günlük barınma, yatma veya orada kalma hizmeti şeklinde özetleyebiliriz. Kalınacak odanın bir veya birden fazla kişiye tahsis edilmesi vergilendirmeyi etkilemez.
Bunun yanında kişi geceyi tamamlamadan tesisten ayrılabilir. Bununla beraber konaklamanın bir veya birkaç gün olması da durumu değiştirmez. Fiilen sunulan geceleme hizmetine istinaden konaklama vergisi alınır.
Beş gün Konaklamak için tesise gelen müşteri ücretini ödüyor. Buna karşılık iki gün kalarak tesisten ayrılıyor. Bu durumda fiilen kaldığı iki gece için vergi alınıyor.
Kampinglerde de özellikli bir durum yoktur. Zira kamping alanına gelen müşteri ister işletmenin çadırında kalsın isterse kendi çadır kursun, konaklama vergisi alınmasını etkilemez. Tesise gelen müşterinin geceleme hizmetinde kendi karavanını kullanması veya işletmenin karavanını kullanması vergilendirmeyi etkilemez. Elbette geceleme hizmetinin çadır-araba, sabit veya çekme karavan, moto-karavan, bungalov olması da aynı statüye sahiptir.
Konaklama Vergisi Dışında Kalan Hizmetler
Konaklama vergisi ayırımında birkaç önemli nokta var. Bunlara kısaca değinelim.
Öncelikle belirtelim ki geceleme hizmetiyle birlikte satılan paket dâhil yeme, içme, havuz vb. hizmetleri de konaklama vergisine tabidir. Paket dâhil satılan geceleme hizmetinde bu hizmetler ayrı gösterilse de konaklama vergisi hesaplanır. Ancak tesisin dışında verilen: transfer, ulaşım, rehber hizmeti, şehir turu veya turistik yerlerin gezdirilmesi ya da müze gezileri gibi hizmetler kapsam dışındadır.
Bu çeşit hizmetler için ayrı fatura düzenlenebileceği gibi, aynı faturada ayrıştırılarak belirtilebilir. Bu durumda bu hizmetlerden konaklama vergisi hesaplanmaz. Sadece konaklama hizmetinden konaklama vergisi alınır. Ancak şunu da belirtelim ki her şey dâhil satılan geceleme hizmetinde, sunulan hizmetin tesisin kendi bünyesinden veya tesis dışından sağlanması vergilendirmeyi değiştirmez.
Konaklama tesisinde hizmet olarak sunulan sünnet, düğün, kokteyl, toplantı, kongre, sempozyum ve buna benzer organizasyonlar da konaklama vergisinden muaftır. Ancak misafirlerin tesiste gecelemesi durumunda da ayrım yapılarak geceleme hizmeti ayrıca gösterilerek vergi hesaplanır.
Vergiyi Doğuran Olay
Konaklama vergisinin olması için vergiyi doğuran olayın olması gerekir. Verginin konusuna giren hizmetlerin sunulması ile konaklama vergisi doğmuş olur. Bu durumda geceleme hizmeti henüz alınmadan bedelin tamamının ödenmesi konaklama vergisini doğurmaz. Bununla beraber hizmetin ifasından sonra bedelin alınamaması da veya kısmi alınması konaklama vergisinin tahakkukuna mani değildir. Anlaşılacağı gibi geceleme hizmetine karşılık peşin tahsilat yapılıp ücret alınsa dahi vergisi tahakkuk etmez. Aynı şekilde Seyahat Acente veya aracı kurumların tatil, veya konaklama paketi satması durumunda düzenlenen faturada vergi olmaz. Ancak konaklama hizmetinin sunulması ile bu vergi tahakkuk eder. Daha açık ifade ile Konaklama Vergisi doğar.
Bununla beraber birden fazla vergilendirme dönemini kapsayan geceleme hizmeti özellikli bir durumdur. Buradaki kıstasımızı şu şekilde izah edebiliriz. Eğer geceleme hizmetinin bitiş tarihi belli ise çıkış tarihi vergilendirme dönemini kapsar. Buna karşılık hizmet alanın tesisten çıkış tarihi belli değilse her vergilendirme döneminin son günü vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği sayılarak işlem yapılır.
Şunu da belirtmek gerekir ki tesis işleten kimselerin veya personelin kendilerine tahsis edilen yerin dışında gecelemesi de konaklama vergisini doğuran olayın gerçekleştiğine karinedir. Bunun yanında tesisi işleten veya personel yakınlarının bedelsiz gecelemesi de konaklama vergisinden muaf değildir. Hatta karşılıksız yani bedel almadan, eşantiyon, hediye, promosyon, tanıtım veya reklam amaçlı da olsa tesisten yararlanan olduğunda vergiyi doğuran olay gerçekleşir. Emsal değer üzerinden konaklama vergisi hesaplanarak ödenir.
Konaklama Vergisinde Mükellef Kimdir
Konaklama vergisini sunan kimseler aynı zamanda konaklama vergisi mükellefi sayılır. Anlaşıldığı gibi konaklama hizmetini sunan işletmeyi fiilen işleten kimsedir. Bu durumda şunu anlayabiliriz, tesisin sahibinin gerçek veya tüzel kişi olması ya da kamuya ait olması muafiyet getirmez.
Konaklama vergisinde işletmenin mülkiyetinin kime ait olduğunun önemi yoktur. Sonuçta tesisi fiilen işleten kimse vergi mükellefidir. Tesisin işletmeye tamamen veya kısmen hazır olması mükellefiyetin tesis ettirilmesi için yeterlidir. Zira konaklama vergisi beyannamesi boş dahi olsa verilmesi gereken beyannamedir.
Prensip olarak KDV mükellefiyeti hangi vergi dairesinde ise Konaklama vergisi oraya verilir. Eğer KDV mükellefiyeti yoksa bağlı olduğu vergi dairesine beyannamesini verir.
Konaklama Vergisinde İstisna Durumları
Konaklama vergisinden istisnalar iki başlık altında işleniyor.
1-) Öğrenci Yurtları ve öğrenciye ait pansiyon ve öğrencilere hizmet veren kamplar konaklama vergisinden istisnadır. Öğrencilere mahsus istisnaları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Öğrencilere barınma hizmeti için yurtlar
- Öğrencilere mahsus pansiyonlar
- Öğrencileri için tesis edilmiş, sosyal, kültürel veya sportif öğrenci kampları
Ancak öğrencilere mahsus yerde geçici de olsa geceleme hizmeti verilmesi durumunda o dönemlere ait konaklama vergisi beyannamesinin verilmesi gerekir. Belirttiğimiz gibi sadece bu hizmetin verildiği dönemlere mahsustur.
2-) Diplomatik İstisnalar kapsamında karşılıklı iki ülke arasında uygulanan diplomatik istisna da vardır. Türkiye’deki diplomatik temsilcilik, konsolosluk ve bu bağlamda diplomatik haklara sahip kişilere uluslararası anlaşmalara göre istisna uygulanır. Elbette istisna iki ülke arasındaki karşılıklı anlaşma ile sağlanır. Uygulanma şekli KDV istisnasında olduğu gibi Dışişleri Bakanlığı’ndan alınan istisna belgesinin ibrazı ile mümkündür. Konaklama vergisi istisna belgesinin ibrazı ile bu vergiden muafiyet talep edilir. Ancak belge ibrazına istinaden evraktaki bilgilerin düzenlenen faturaya yazılması suretiyle istisna uygulanabilir. Bu durumda vergi tahakkuk ettirilmez ve tahsil edilmez.
İstisna kapsamındaki evrakın ibrazı ile düzenlenen faturaya;
“Gider Vergileri Kanununun 34’üncü Maddesinin 7’inci Fıkrası Kapsamında Konaklama Vergisi Hesaplanmamıştır.” İbaresi yazılır. İstisna uygulanmış ise Konaklama Vergisi Beyannamesinde “Diplomatik İstisna”
bölümünde beyan edilir.
Ayrıca Konaklama vergisi beyannamesi düzenlenirken, beyannamenin Ekler bölümünün de doldurulması gerekir. Burada yer alan Diplomatik İstisna tablosuna, Dışişleri Bakanlığınca verilen belgeye ilişkin bilgiler, ilgili faturanın bilgileri ve Gelir İdaresi Başkanlığınca istenen bilgi ve belgelerde ilave edilir.
Konaklama Vergisinde Matrah ve Oranı Nedir
Gider Vergileri Kanunu ikinci bölümde 34’üncü maddede yer alan Konaklama Vergisinin matrahını şu şekilde tayin ederiz.
- Verginin konusuna giren hizmetlerin değer karşılığı
- Her ne suretle olursa olsun alınan veya borçlandırılan(müşterinin) tutar
- Mal veya diğer suretler için sağlanan para veya parayla temsil edilen menfaat ve hizmetleri
Yukarıda saydığımız değerlerin KDV hariç tutarı Konaklama Vergisinin matrahını oluşturur. Anlaşıldığı üzere konaklama vergisi KDV hariç tutar üzerinden hesaplanır, KDV tutarı konaklama vergisinin matrahına dâhil edilmez.
Konaklama hizmetinden sonra hizmete ait ortaya çıkan; Vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz, prim veya benzer adlar altında sağlanan menfaatlerde konaklama vergisinin matrahına ilave edilir.
Konaklama hizmetini Acente müşterisine konaklama vergisi dâhil sattığında bunu ispat ile yükümlüdür. Eğer acente müşteriye konaklama hizmetini satıp faturasını düzenlediğinde konaklama tesis işletmesi acenteye fatura düzenler. Ancak işletme faturada konaklama vergisini ayrıca göstermesi gerekir.
Konaklama vergisinin tayininde ticari faturalarda olduğu gibi ıskonto yapılabilir. Elbette ticari teamüllere uygun olacak şekilde.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
Konaklama vergisi hizmetin ifası ile tahakkuk eder. Peşin verilen ödemelerde veya Acente vasıtasıyla hizmetin satılması bunu değiştirmez. Bunun yanında müşterinin parayı peşin vermesi ve faturasını istemesi durumunda da konaklama vergisi hesaplanmaz. Konaklama vergisi ancak geceleme hizmetinin verilmesi ile tahakkuk ettirilir ve faturalandırılır.
Olayı şu şekilde izah edebiliriz.
Müşteri iki gün kalarak geceleme hizmeti aldı ve ücretini ödeyerek tesisten ayrıldığı durumda fatura şu şekilde düzenlenir.
| KONAKLAMA BEDELİ | 4.000 TL |
| HESAPLANAN KON.VER. %2 | 80 TL |
| KDV MATRAHI | 4.000 TL |
| HESAPLANAN KDV %8 | 320 TL |
| GENEL TOPLAM | 4.400 TL |
Buna karşılık acente; müşterisine 3.000 TL tutarındaki KDV hariç satışa konaklama vergisini dâhil etmiyor. Ancak müşteri geceleme hizmetin aldıktan sonra konaklama tesisi konaklama faturasını düzenleyerek müşteriden konaklama vergisini talep eder. Faturada sadece konaklama vergisini gösterir.
| Konaklama vergisi Tutarı (3.000 TL %2 | 60 TL |
| GENEL TOPLAM | 60 TL |
Konaklama vergisi işletme için maliyet teşkil etmiyor. Müşteriden alınan Konaklama Vergisi beyanname ile vergi dairesine beyan edilip ödeniyor.
İlgili faturanın muhasebe kaydını şu şekilde yapabiliriz.
| 600 KONAKLAMA GELİR | 4.000 TL | ||
| 391 HESAPLANAN KDV | 320 TL | ||
| 360 KONAKLAMA VERGİSİ | 80 TL | ||
| 120 MÜŞTERİLER | 4.400 TL | ||
| Konaklama hizmet geliri | |||
Konaklama hizmeti satın alan işletme için muhasebe kaydı
| 760 Pazarlama Gideri | 4.000 TL | ||
| 760 Pazarlama Gideri | 80 TL | ||
| 191 İNDİRİLECEK KDV | 320 TL | ||
| 320 SATICILAR | 4.400 TL |
Özet
This content outlines the details of the accommodation tax in Turkey, which became effective on January 1, 2023, per Law No. 7194, Article 52, Clause 1(b). Various businesses including hotels, motels, and guest houses, among others, are subject to the tax on provided lodging services. The tax applies regardless of facility licensing and encompasses additional services offered on-premises, such as meals, entertainment, and sports. The actual tax is calculated based on the full amount charged for the accommodation, excluding services deemed external, like transport or tours. Exemptions exist for certain institutions under the Social Services Law, as well as for diplomatic reasons and student housing under specific conditions. Tax liability falls to the business providing the accommodation, and overall, the tax is based on the provision of services rather than prepayments or unsettled bills.
