Transit İhracat ve Muhasebe Kayıtları
Transit ihracat yapıldığında işletme mal ya yurt dışından gelmiştir ya da Serbest Bölgededir. Mal yurt içine alınmadığı için Gümrük Vergisi, KDV ve diğer vergiler ödemez. Zira transit ihracatta mal millileşmeden yurt dışına satılıyor.
İthalatı yapılan mal doğrudan başka ülkeye satılabiliyor. Bunun yanında Serbest Bölgede faaliyet gösteren firmaya da satıldığında prosedür değişmiyor. Ticarete konu gümrükteki mal için yapılan masraf veya elde edilen gelir işletmenin gelir veya giderine yansıyor. Ancak KDV beyannamesinde matrah olarak beyan edilmiyor. Bunun yanında FormBS’de beyan ediliyordu. Ancak e-Belgelerin beyan zorunluluğu kalktığı için artık, Form BS de de gösterilmiyor. Kısaca özetlersek;
- Transit ihracat KDV beyannamesinde beyan edilmiyor
- Form BA ve BS beyannamesinde beyan ediliyor.
İthal edilen mal her ne kadar millileşmese de işletme kayıtlarına alınır. İşletmenin defterine kaydedilen ticaret bu şekilde işletmenin kazancına dahil ediliyor. Transit ihracatla; hem ithalat hem de ihracat işlemi aynı anda yapılmış oluyor.
Transit İhracatın Muhasebe Kaydı
Transit ticaretin de ithalat işleminde olduğu gibi muhasebe kaydı yapılıyor. Ancak ithalatta son hesap olarak virman yaptığımız 153 no.lu Ticari Mallar hesabını kullanmıyoruz. Bunun yerine işlem tamamlandığında 153 no.lu hesap yerine 157 no.lu Diğer stoklar hesabını kullanırız.
İthalatta kullandığımız 159 no.lu Verilen Sipariş Avansları hesabında biriken mal bedeli ve diğer sair masrafları bakiye toplamın 157 no.lu hesaba virmanlıyoruz. Oradan da 623 no.lu Diğer Satışların Maliyeti hesabına aktararak maliyet kaydı hesabını oluşturuyoruz.
Transit İhracatta Önemli Konu KDV
Transit ihracatta mal ile ilgili KDV ve Gümrük Vergisi hesaplanmadığına değindik. Ancak transit ihracatta gözden kaçan özellikli bir konu var. Mal gümrüğü geldiğinde gayri ihtiyari bazı giderler yapılıyor. Genel de bu gider faturalarının tutarı düşük oluyor. Özellikle Gümrükleme hizmeti veren firma yaptığı işlemler için firmamıza hizmetle ilgili fatura düzenliyor ve faturada KDV hesaplanıyor. Bu veya buna benzer gider kalemlerinde oluşan KDV’yi indirim konusu yapamıyoruz.
Özet olarak Transit İhracat ile ilgili faturaların KDV’si maliyete veya gidere atılıyor, hiç bir şekilde KDV Beyannamesinde İNDİRİM KONUSU yapılamıyor..
Muhasebe Kayıt Örneği:
Öncelikle gümrüğe gelen mal ile ilgili yapılan her türlü bedel ve harcama kaydını yapıyoruz.
| Madde1 1.10.2021 | |||
|---|---|---|---|
| 159 0 Ithal Mal Bedeli | 200,000 | ||
| 320 50 Yurt Disi Aliciler | 200,000 | ||
| Malin Gumruge Gelmesi | |||
| Madde2 1.10.2021 | |||
| 159 1 Gumruk Gideri | 250,00 | ||
| 329 01 Diger Ticari Borclar | 250,00 | ||
| Gumruk Islem bedeli | |||
| Madde3 1.10.2021 | |||
| 157 01 Transit İhracat | 200,250 | ||
| 159 0 İthal Mal Bedeli | 200,000 | ||
| 159 1 Gumruk Gideri | 250,00 | ||
| Gumruge gelen malin maliyeti | |||
| Madde4 1.10.2021 | |||
| 120 01 Aliciler | 250,000 | ||
| 601 33 Transit İhracat | 250,00 | ||
| Gumrukten malin satilmasi | |||
| Madde5 1.10.2021 | |||
| 623 01 Diger Sat.Maliyeti | 200,250 | ||
| 157 01 Transit İhracat | 200,250 | ||
| Transit Ihracatin Maliyete Atilmasi | |||
Transit İhracatın Sonuç Değerlendirmesi
Transit ihracat işleminde dikkat edeceğimiz noktalardan biri de her işlemden sonra maliyet hesabının yapılmasıdır. Firma transit ticaret işlemini tamamladığında maliyet kaydının mutlaka yapılmasında fayda vardır. Fazla sayıda transit ihracat yaptığımızda, bir süre sonra muhasebe hesapları karışarak, içinden çıkılamaz bir hal alıyor. Ancak her transit ihracattan sonra maliyet hesabını yaparak bakiyeleri ilgili hesaplara aktardığımızda kargaşayı önlemiş oluyoruz. Çünkü muhasebenin en önemli kurallarından biri de evrak düzenine azami derecede uyulmasıdır. Zira belli bir süre sonra biriken kayıtları çözmek için kafa yormamız çok fazla zamanımızı alıyor.
Ayrıca belirtelim ki gümrükte devrettiğimiz mal için firmamız da bazen gümrük masrafları da yapabiliyor. Eğer gümrükte yaptığımız harcamaları malın maliyetine dahil etmeden devrini yaptıysak kayıt durumu biraz farklı oluyor. Bu durumda malın maliyetine katmadığımız gümrük harcamalarını karşı firmaya “yansıtma faturası” keserek devrediyoruz. Malı devir alan firma ve devreden firma arasında zaman zaman bu çeşit yansıtmalar olabiliyor. Ancak işlemle ilgili muhasebeye bilgi verilmeyebiliyor. Bu durumda gecikmeli de olsa yansıtma faturasının düzenlenip kayıtlara alınması sağlanmalıdır.
Bu çeşit işlemleri ancak banka hareketleri ve gümrükçünün düzenlediği dekontla anlayabiliriz.
Konuyu şu şekilde izah edecek olursak; İthal mal için konşimento veya gümrük mesai ücreti veya nakliye gibi harcamayı ithal ettiğimiz mal için yapabiliriz. Ancak ithal malı firmamız millileştirmeden başka firmaya devir yapabiliyor. Bu durumda ithal malla ilgili yaptığımız harcamaların da malı devralan firmaya yansıtma faturası ile yansıtmamız gerekiyor.
Buraya kadarki açıklamamızla pratikte uygulanan prosedürü aktarmış olduk. Transit ihracat ticaretini sürekli şekilde yapıyorsanız ilgili mevzuata bakmanızda fayda var. Transit ihracat konusunun detay ve inceliklerini iyice kavrayıp yapacağımız işlemlere hakim olmamız gerekiyor. Zira yaptığımız hatalı işlemlerin geri dönüş maliyeti yüksek olabiliyor.
