İzaha Davet Durumunda Yapılması Gerekenler

İzaha Davet Müessesesinin vergi mükellefine oldukça faydası oluyor. Ancak bu her zaman mümkün olmayabiliyor. İş çığırından çıkıp, mızrak çuvala sığamaz hale geldiyse bunun da pek de faydası olmuyor. Zira yetkili birimler furyanın başlangıcında tedbir almadılar. Bunun yanında küçük müteşebbise yüzme öğretilmedi. Kendini tacirin zanneden acemi bireylerin denize atlaması; ailelerde hüzün, kırgınlık ve yıkım olmasına neden oldu ve olmaya devam ediyor. Birebir örtüşmese de tedbirsizce kullandırılan kredi kartlarında yaşanan yıkımlar, internetten satış yapanlarda da yaşanmaya başladı ve çember genişleyeceğe benziyor.

Maliye Bakanlığının denetimlerinde yapay zekâyı kullanmaya başlaması; birçok yanlış işlemin tespit edilmesini kolaylaştırıyor. Bu da vergi mevzuatını bilmeden Pazaryeri firmaları üzerinden satış yapanları mağdur ediyor.

Sonuç olarak İZAHA DAVET YAZILARI ile neye uğradığını şaşıran söz de tacir, dut yemiş bülbüle dönüyor. Ne yaptığına pişman olabiliyor, ne de yaptığını bir izah edebiliyor. Gökyüzünden, bodoslama yere çakılan uçak gibi parçalanıyor.

İzaha Davet Yazısı Hangi Durumlarda Geliyor

İnternet üzerinden yapılan satışlar pandemi döneminde tavan yaptı. Bilgisayar kullanmayı bilenler her türlü platform üzerinden satış yapmaya başladı. Maalesef, bu kişilerin ne ticaret konusunda ne de Vergi Mevzuatı konusunda yeterince bilgisi vardı. Bunun yanında para tatlı gelmeye başlayınca Vergi Mükellefi olup işi biraz daha ciddiye aldılar. Hele birde GENÇ GİRİŞİMCİ Teşviki yok mu? Bal şeker oldu, hatalı yapılan işlemi daha da cazip hale getirdi. Gelir vergisinden muafiyet ve bir yıl boyunca BAĞ-KUR priminin devlet tarafından ödenmesi oldukça cazip geldi. Ama gerçekte öyle miydi?

Ticaretin bir kuralı olduğu gibi uyulması gereken Vergi Kanunlarının da bir yaptırımı vardı. Peki, bu bilince sahip olmayan kimselerin başıboş şekilde internetten satış yapması ve buna izin verilmesi ne kadar doğruydu. Ne yazık ki; iki kere ikinin dört ettiğini öğrenmek, birçok kimseyi mağdur etti.

Ticaretin kuralı; satın aldığın malın faturasını alırsın, KDV’sini ödersin. Malı sattığın zaman satış fiyatına KDV ilave eder ona göre satarsın. Buna karşılık alıcı aldığı mal veya hizmet için sana ödeme yapar. Malın alış ve satış fiyatı arasındaki kâr, brüt kârdır. Giderlerini düşerek aradaki fazlalığın, yani kârın mevzuattaki oranına göre Gelir Vergisini ödersin. Bunun yanında aldığın mal için ödediğin KDV’yi sattığın mal için aldığın KDV’den düşer aradaki farkı Maliyeye ödersin. Aslında vergi mevzuatı açısından olay bu kadar basittir. Ancak bu basitliğin ticaret yapacak genç müteşebbislere öğretilmesi, eğitiminin verilmesi gerekirdi.

Pazaryeri Firmaları veya Sosyal Medya Üzerinden Satış Yapanlar

Daha on sekizine gelmemiş genç piyasadan satın aldığı faturasız malların üzerine kargo, komisyon tutarını ve kârını koyarak internet üzerinden satıyor. Malın bedeli banka hesabına veya aracılık yapan Pazaryeri firmasına geliyor. Genç girişimci ne yaptığının bilincinde olmadan ne mal alırken fatura alıyor, ne de malı satarken fatura düzenliyor. Ya da göstermelik bir kaç fatura alıp, düzenliyor. Zira düne kadar hesap soran veya uyaran bir makam yoktur. Çok sonra pazaryeri firmaları üzerinden sözde faturasız mal gönderilemez gibi laf olsun diye bir uygulama başlatıldı. Konunu önemi bilmeyen mükellef, taradığı bir faturayı her satışında kullandı.

İster internetten ister klasik usulde ticaret yapacak bir kimsenin öncelikle vergi mevzuatını anlayıp, ehliyet sahibi olması sağlanmalıdır. T.C. numarası ile vergi mükellefiyetini tesis eden bir kimse ayağından saçına kadar vergi mevzuatından sorumlu bir kimsedir. Oysa ticaret; sadece mal satmak değildir. Ticaretten kaynaklanan yükümlülüklerin ve yaptırımların da var olduğu tacir adayına öğretilmelidir.

İzaha Davet Yazısı Gelince Ne Yapılmalı, Neler Hazırlanmalı

İzaha Davet Yazısı özellikle internetten, özellikle de Pazaryeri firmaları üzerinden satış yapanların çok sık karşılaştığı bir durumdur. Gelir İdaresi Başkanlığı makamının yönlendirmesiyle ilgili vergi dairesinden gelen yazıda konu detaylı şekilde izah ediliyor. İzahat yazıları hem KDV yönünden hem de GELİR VERGİSİ/KURUMLAR VERGİSİ yönünden ele alınıyor.

Yapay zekânın kullanımıyla ilgili şahsa ait yıllara göre satış rakamları tespit ediliyor. Pazaryeri firmaları resmi kurumun talebi olduğu için kayıtlı kullanıcının satış raporlarını Gelir İdaresi Başkanlığına veriyor. Bu bilgiler arasında;

• Yıllara göre yapılan satış tutarları
• Satışı yapılıp iade olunan malların tutarı
• Satışı yapılıp iptal olunan malların tutarı

Gelen bilgiler ışığında; Gelir İdaresi Başkanlığı vergi mükellefinin Gelir/Kurumalar Vergisi beyannamesindeki tutarı ve KDV beyannamesindeki beyan edilen satış tutarını karşılaştırıyor. Aradaki fark %10’un üzerinde ise mükelleften izahat istiyor.

İzahat yazısında mükellefin haklarından ve sorumluluklarından bahseder. İzahatın kabul edilmesi durumunda Gelir ve KDV yönünde belirlenen matrah farkının tahakkuk edilip vadesinde ödenmesi gerekiyor. Bunun yanında Vergi Ziya Cezası da indirimli olarak %20 oranında kesilerek mükellefe kolaylık sağlanmış oluyor. Eğer bulunan matrah farkı kabul edilmez veya izahat yeterli görülmezse mükellef vergi incelemesine gönderiliyor.

Sonuçta ortada tespit edilmiş ancak beyan edilmemiş bir ticaretten kaynaklanan bir gelir vardır. Yaptırımı oldukça ağır olacağın için kolay kolay bunun altından kalkılamayacaktır. Daha askere gitmemiş gençler ömür boyu, sırtlarında taşıyacakları vergi borcuyla baş başa kalmıştır. Zira ülkemizdeki vergi cezaları altından kalkılamayacak kadar yüksektir.

İzaha Davet Yazısında Mükellefin Yapması Gerekenler

İzahat yazısında; mükelleften bulanan matrah farkları konusunda bilgi ve belge isteniyor. Her ne kadar Pazaryeri firmalarından gelen paraya istinaden yazı gönderildiği sanılsa da işin aslı böyle değildir. Olayı bu şekilde algılayanlar izahatlarındaki para hareketini garip şekilde izah ederek, cezayı düşürürüz düşüncesindedirler. Oysa olay yukarıda da değindiğimiz gibi Pazaryeri firmaları üzerinden yapılan satışlara istinaden bulanan bir matrah farkıdır. Bunu da ancak satışlarla ilgi kurarak izah edebiliriz.

Bunun için öncelikle çalıştığımız Pazaryeri firmalarının tamamı üzerinden satış raporu istememiz gerekiyor. Biraz meşakkatli olacak ama bunu yapmamız şart. Raporların detaylı olması izahatımızı daha anlamlı kılacaktır. Zira matrah farkı Gelir İdaresinin bulduğu tutardan daha az da olabilir. Sonuç olarak yapay zekâ verilen komuta göre verileri toplayıp getiriyor. Yorumlama yapmıyor. Başkanlık da gelen veriler ışığında matrah farkını bularak mükellefe gönderiyor.

İzahat Raporunda Ön Çalışma Detaylı Olmalıdır

Pazaryeri firmalarından aldığımız satış raporların düzenliyoruz. Burada şunu gözden kaçırmamak gerekiyor. Bu hale gelinmesinin sebebi satış yapıldığı halde faturasının düzenlenmemesidir. Bu yüzden satış listesini düzenlerken fatura kesilen, kesilmeyen ayrımı yapılmıyor. Satış raporunun tamamı değerlendiriliyor. Yapılması gerekenler;

• Satış Tutarı: 2.000.0000 TL
• Satıştan İadeler: 250.000 TL
• Satış İptalleri: 850.000 TL
• Net satış tutarı: 900.000 TL

Ayrıca Pazaryeri firmalarının size düzenlediği kargo, komisyon vb faturaların tutarı da rapora ekleniyor.

Raporun bu şekilde kesin ve net olması gerekir. Zaten mali veriler Gelir İdaresinin elinde ve artık saklanacak, gizlenecek bir durum yoktur. Gerçek bilgiler ve sizin Maliyeye beyan ettiğiniz tutarı net satışlardan düştüğünüzde matrah farkı çıkacaktır. Bu hem GELİR yönünden hem de KDV yönünden değerlendiriliyor.

Gelir Vergisi Yönünde Ceza İndirimi Olabiliyor

İzahat yapılırken burada ancak şunu öne sürerek Gelir Vergisi Yönünden işi biraz yumuşatabilirsiniz. Her ne kadar internet satışlarında kâr marjı yüksek gibi görünse de gerçeğinde öyle değildir. Malın maliyeti, Pazaryeri firmalarının aldığı komisyonlar buna ilaveten alınan ek paralar ve kargo, hatalı ürün gibi birçok ilave masraf da oluyor. Bunu tespite ederek, net kâr marjına ulaşabilirsiniz. En azından Gelir Vergisi yönündün girişi veya masrafı olmasa da tespit ettiğiniz net kâr marjı üzerinden Gelir Vergisinin düşük salınmasını sağlayabilirsiniz.

Gelir İdaresi KDV yönünden düzeltme beyannameleri verilmesini de istiyor. Eğer Pazaryeri firmalarından doğru ve güvenilir satış raporu alıp, ay bazında raporlayabilirseniz lehinize bir durum oluşuyor. Elbette iade, iptal gibi tutarları da düşerek aylık net satıları tespit ediyorsunuz. Bu durumda beyan ettiğiniz aylara göre farkları bulup, her aya ilişkin düzeltme beyannamesi veriyorsunuz. Ancak raporu toplu olarak hazırlayıp, detaylandıramayacağınızı beyan ederseniz, KDV beyannamesini tek seferde verebiliyorsunuz. Ancak ilgili yılın OCAK ayındaki beyannameyi tek seferde düzeltmeniz gerekiyor. Bu durumda ödenecek KDV çıkıyorsa haliyle gecikme zammı oldukça yüksek olacaktır.

Gönül isterdi ki her furyanın hemen başında, ileride olacak olumsuzlukları görüp gerekli tedbirleri alacak bir sistemin olsun. Canlar yanıp, yuvalar yıkılmasın isteriz. Maalesef birçok konuda olduğu gibi bu konuda da sistem sınıfta kaldı.