Araç Kiralama Muhasebe Kaydını Nasıl Yaparız

Araç Kiralama muhasebe kaydını iki başlık altında inceleyebiliriz.

  • Ticari işletmeden kiralanan araç muhasebe kaydı
  • Gerçek kişiden kiralanan araç muhasebe kaydı

şeklinde inceliyoruz. Özellikle değineceğimiz konu ticari işletmeden ziyade vergi mükellefi olmayan kimseden taşıt kiralamanın nasıl yapılacağıdır. Zira ticari işletmeden kiralanan araçların muhasebe kaydı bellidir. Araç kiraladığımız firma işletmemize kiralama faturası düzenler. Bizde faturayı pazarlama ve genel yönetim gideri şeklinde kayıtlarımıza alırız.

Binek araç kiralamasının şartları biraz özelliklidir. Bununla ilgili de 2019 yılında çıkan kanunla binek araç kiralamaya limit geldiği gibi tutar da her yıl güncelleniyor.

Binek Araç Gideri ve binek araç kiralama tutarı her yıl güncelleniyor. Resmi gazetede yayınlanan tutarları doğru takip etmeliyiz.
Resmi Gazete
  • 2021 yılı için araç kiralama limiti 6.000 TL (Altı bin TL)
  • 2022 yılı için araç kiralama limiti 8.000 TL (Sekiz bin TL)
  • 2023 yılı için araç kiralama limiti 17.000 TL (On Yedi bin TL)

Limit dahilindeki tutarı işletmemizin giderine atabiliyoruz. Limiti aşan tutarı ise Kanunen Kabul Edilmeyen Gider şeklinde muhasebeleştiriyoruz. Ana konumuz ise vergi mükellefi olmayan kimselerden araç kiralama olduğu için bu bilgiyle iktifa ediyoruz.

Tacir Olmayan Kimseden Araç Kiralama

Vergi mükellefi olmayan kimseden araç kiraladığımızda hem stopaj hem de KDV2 yönünden firmamız sorumlu oluyor.

Vergi mükellefi olmayan kişilerden taşıt kiralama işlemi genelde binek araçlar için yapılıyor. Ancak binek araç kiralamada üst limitin olduğunu unutmamamız gerekiyor. Zira üst limiti aşan tutarı işletmemizde gidere kaydedemiyoruz. Aynı şekilde binek araç trafik cezaları da gider olarak kaydedilemez.

Gelir Vergisi Kanunu 94/5-a maddesi işletmelerin kiralamalarını tanımlıyor. Bununla ilgili Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesine atıfta bulunuyor. Gelir Vergisi Kanunu 70 inci maddede ise hangi işlemlerin kira sayılacağını sıralıyor.

Kiralama ile ilgili stopaj sorumluluğunu bu maddede buluyoruz. Gelir Vergisi Kanunun 70 inci maddesi ise kiralama işleminde mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılacak stopaj kesintisinin % 20 olduğunu belirtiyor. Ayrıca her yıl güncellenen tutarın üzerinde kiralama geliri elde edenlerin GMSİ olarak beyanname verme sorumluluğunu da belirtiyor.

Her yıl güncellenen beyanname verme limitini de Gelir Vergisi Kanunu 103 maddesi Gelir vergisi tarifesi adı altında, vergi dilimlerini belirliyor.

Araç Kiralama
Araç Kiralama

Gelir Vergisi Kanunun 8.inci maddesinde

Motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisat ile bunların eklentileri.

Tanımlaması yapılıyor. Buraya kadar işletmemizde gider olarak kayıt yapacağımız binek araç kiralama işlemini stopaj yönünden inceledik. Anlaşıldığı üzere nasıl ki vergi mükellefi olmayan kimseden işyeri kiraladığımızda stopaj kesintisi yaparak vergi dairesine ödüyoruz. Aynı şekilde araç kiralama durumunda VUK 213 sayılı kanun çerçevesinde 232’inci maddesine istinaden fatura zorunluluğu yerine getirilemiyorsa Kira Sözleşmesi sorunu çözüyor. Bu ise stopaj kesintisi yanında KDV2 gibi ek yükümlülük getiriyor.

Buraya kadar taşıt kiralamasını bize ve karşı tarafa stopaj ve Gelir Vergisi yönünden ne sorumluluk yüklediğini gördük. İşin bir de KDV yönünden sorumluluk kısmı var, şimdi ise ona kısaca değinelim.

Muhasebe Kaydını Birlikte Yapalım

Konuyu kanun çerçevesinde değerlendirip açıklamadan önce muhasebe kaydının nasıl yapılacağını örnekle izah edelim. Akabinde muhasebe kaydında geçen hesapların ne manaya geldiğini daha iyi anlayarak yorumlayabiliriz. Elbette işlemin bir çok vergi kanunu ile ilintisi vardır. Ancak maksadımız muhasebe kaydının nasıl yapılacağı ve kısaca ne gibi yükümlülükleri olduğu için özet geçiyoruz.

Araç kiralamamız üst limitin altında olduğu için tamamını gidere kaydedebiliyoruz. Pazarlama aracı olduğu için 760 Pazarlama Gideri Hesabının altında takip ediyoruz. İşlemimizde öncelikle stopaj vergisi oluşuyor. Bunun yanında KDV2 beyannamesi ile beyan edip ödeyeceğimiz KDV de oluyor. Bu iki vergiyi 360 Ödenecek Vergiler Hesabının alt hesabında takip ediyoruz. Son olarak ticari işlemden kaynaklanan cari hesap takibini 336/329 no.lu hesaplarda yapıyoruz.

Burada garip ama gerçek, insanı düşündüren KDV’nin hem ödenip hem de indirim konusu yapılması. Sonra indirim yapılmasına izin verdiği için bizi sevindiren (!) uygulama.

ANA HESAPORAN HESAPLAMAİŞLEMBRÜT TUTAR
Net Ödenen Kira900 TL
Brüt kira tutarı=—————–———1.125 TL
(100-20)/1000,80
Stopaj Kesintisi1.125 TL x %20225,00 TL
KDV2 Hesaplama1.125 TL x %18202,50 TL
Araç Kiralama Kesinti Hesaplama

Araç Kiralamada KDV Tevkifat Yükümlülüğü Nasıldır?

İşletme kiralama yaptığında işletmenin kiralama gideri oluşuyor. Ancak firmamız oluşan kiralama giderini kurum kazancından düşebiliyor mu? Yani işletmemiz safi kurum kazancının tespitinde bu işlemi nasıl uygulayabiliyor. Bunu ise Gelir Vergisi Kanunu safi kurum kazancı tespiti maddesine atıfta bulunarak çözüyor. Gelir Vergisi Kanunu 40/5 maddesinde de taşıt giderinin kurum kazancından indirileceği belirtiliyor. Bu madde ise işletmenin aktifine kayıtlı veya kiralama yoluyla işletmeye dahil bulunan şeklindedir.

Bu açıklayıcı madde ile kiralama giderinin kurum kazancından düşülebileceğini anlıyoruz. Bunun yanında ilgili madde KDV ile yükümlülük de yüklüyor. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu hangi işlemlerin KDV’ye tabi olduğunu belirtirken f bendinde Gelir Vergisi Kanunu 70 inci maddedeki kiralama işleminin KDV’ye tabi olduğunu belirtiyor.

Ayrıca KDV kanunu Madde 9 ile kanunu adresi Türkiye’de bulunmayan veya gerekli görüldüğü durumlarda verginin garanti altına alması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları vergi sorumlusu yapar hükmü vardır. Bu hüküm çerçevesinde taşıt kiralayanı vergi sorumlusu kıldığı için KDV2 beyannamesi vermekte sorumlu tutar. Sorumlu bulunan oran ise %18 şeklindedir.

Buraya kadar vergi mükellefi olmayan bir kimseden araç kiraladığımızda hem stopaj, hem de KDV kesintisi yapılıyor. Sözde bu kesintilerin araç sahibinden yapıldığı varsayılıyor. Oysa ki araç sahibi “Ben paramı alırım, gerisine karışmam.” dediği için vergi yükü araç kiralayan firmaya ilave külfet olarak geliyor. Hem de ne gariptir ki bizim ödediğimiz stopaj vergisini, araç sahibi eğer vergi limitine ulaşırsa vergisinden düşebiliyor. Garip bir uygulama ama yapacak bir şey yok. Artık önümüzdeki maçlara bakacağız.

Elbette iki vergiyi ödeme külfetine firmamız mecburen katlanır ama bununla bitiyor mu? Zannetmiyorum. Ancak araçla ilgili kira sözleşmesi yapıldığı için cılızda olsa bir ses “Bana da, bana da.” diyerek kendi payını ister. Tahmin edeceğiniz gibi bu da olmazsa olmazların vergisi Damga Vergisidir.

Vergi Mükellefi Olmayandan Araç Kiralama ve Damga Vergisi

Netice itibarıyla bunca işlemden sonra son bir vergi daha var ki onu da ihmal etmememiz gerekiyor. Zira Damga Vergisi Kanunu açısından sözleşmeye istinaden beyanname verilmemesi Takdire gönderilme sebebidir. Son olarak da 1 No.lu Tabloda belirtilen sözleşme süresi ve brüt tutarı üzerinden %0,15 (binde 1,5) oranında Damga Vergisi Beyannamesi de vermemiz gerekiyor.

Dijitale geçilmesine rağmen İşyeri kiralamalarında Damga Vergisini İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden verebilmemize rağmen henüz sözleşmeye ilişkin Damga Vergileri bu şekilde verilemiyor. Düzenlenen Damga Vergisi Beyannamesi elden Vergi Dairesine Verilmelidir. Şunu da belirtelim ki Damga Vergisi Beyannamesini illaki bağlı olduğumuz Vergi Dairesinden vermek zorunda değiliz. Her hangi bir Vergi Dairesinden de beyannameyi verebiliyoruz. Ancak sözleşmelere ilişkin süre kısıtlıdır, 15 günlük süreyi ihmal etmemeliyiz.

Sonuç olarak bir araç kiraladığımızda epey kanunla mücadele edip yükün üzerine yük bindirmemiz gerekiyor. Her şeye rağmen kiralama işlemi yaptığımızda binek araçlardaki üst limite kadar gidere kayıt edebiliyoruz. Buna karşılık limiti aşan tutarı gider olarak kaydedemiyoruz. Ancak aşan tutar için de hem stopaj, hem de KDV hesaplayıp vergi dairesine ödememiz gerekiyor. Sizce bu adil mi?

değerlendirme anketi

Nasıl Değerlendirirsiniz?


Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top