Kurumlar Vergisi Muhasebe Kaydını Birlikte Yapalım

Kurumlar Vergisi Muhasebe kaydını yaparken nelere dikkat etmeliyiz. Peşin ödenen vergilerin mahsubu nasıl yapılır. Peşin ödenen vergi olduğu halde, işletme yıl sonunda zarar yapabilir mi?

Kurumlar Vergisi beyannamesini tahakkuk ettirdiğimizde, elbette unutmadan Kurumlar Vergisi muhasebe kaydını da yapmamız gerekiyor. O halde şimdi yıl sonunda çıkan kârdan ayrılan vergi karşılığının muhasebe kaydını yaparak işlemimize başlıyoruz.

Dönem sonu kayıtlarımızla ulaştığımızı veya ulaşmaya çalıştığımız 690 no.lu Dönem KÂRI veya ZARARI hesabının bakiyesiyle firmamızın kâr veya zararı belli oluyor. Öncelikle ilgili dönemdeki vergi oranına göre kârdan karşılık ayırırız. Sonrasında gerekli virmanları yaparak işlemimizi tamamlarız. Bundan sonra geriye sadece kapanış fişinin kaydı kalıyor.

Dördüncü Dönem Kurum Geçici Vergi Kaldırıldı

Böylelikle sene sonu geldiğinde gider ve gelir hesaplarındaki bakiyeleri karşılık hesaplarını kullanarak virmanlarız. En nihayetinde 690 no.lu KAR VEYA ZARAR tek kalır. Eğer firmamız kâr yaptıysa tutar üzerinden vergi karşılığını ayırarak bu şekilde kapanış maddesini yaparız.

Yıl içinde ödediğimiz Kurum Geçici Vergisinin muhasebe kaydı ÜÇ dönem olarak bu şekilde yapılıyor. Tahakkuk kaydında Geçici Verginin ödenip ödenmemesi dikkate alınmaz. Kurum Geçici Vergi Beyannamesinde ödense de ödenmese de bir sonraki dönemde çıkan vergi mahsup ediliyor.

Dönem içinde 01-03, 04-06 ve 07-09 dönemlerine ilişkin Kurum Geçici Vergi Kayıtlarını bu şekilde yapıyoruz. Kurumlar Vergisi muhasebe kaydı için geçici vergilerin ödenip ödenmemesi önemlidir.

Firma Kâr Yerine Zarar Yaparsa Muhasebe Kaydımızı Yapalım

En nihayetinde 690 no.lu hesapta alacak bakiyesi varsa firmamız Kâr etmiştir. Aksi durumda yani borç kalanı veriyorsa firmamız zarar ettiğinden dolayı vergi karşılığı ayıramayız. Ancak işletme zarar da etse Kurumlar Vergisi muhasebe kaydın yapıyoruz.

Ne yazık ki istenmeyen bir durum da olsa firmanın zarar ettiğini düşünelim. Bu durumda 690 no.lu hesap borç bakiyesi verecektir. Bu durumda yapacağımız muhasebe kaydı şu şekildedir;

İşletme Kâr Yaptığında Vergi Karşılığı Ayrılıyor

En nihayetinde dönem sonu işlemleri tamamlandığında 690 no.lu hesap alacak bakiyesi veriyorsa firma kâr yapmıştır. Elbette bu kâr çıkması durumunda Kurumlar Vergisi Karşılığı ayırmamız gerekiyor. Kayıtları kısaca şu şekilde yapabiliriz.

Böylelikle firma 74.000 TL kâr ettiğinde vergi oranı %25 ise 18.500 TL ödenecek vergi karşılığı ayıracağız. Kurumlar Vergisi oranı 2021 yılında ortaya karışık yapıldı. Ancak 2022 yılı dahil oran %23 olarak güncellendi.

Ayrıca dönem içinde tahakkuk edip ödenen 193 no.lu hesapta biriken Peşin Ödenen Vergilerin bakiyesi, dönem sonunda 371 no.lu Peşin Ödenmiş Kurum Vergisi hesabına virmanlıyoruz.

Gelgelelim buraya kadar sadece dönem sonuna kadar yapmamız gereken kurum kazancıyla ilgili muhasebe kayıtlarını özetledik. Şimdi ise yeni senede Kurum Beyannamesini tahakkuk ettirdiğimizdeki Kurumlar Vergisi muhasebe kaydını nasıl yapacağımıza değineceğiz.

Kurumlar Vergisi Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Şimdiye kadar sene sonunda firmamızın kurum kazancına ait muhasebe kayıtlarını yaptık. 2022 Yılına kadar Dördüncü dönem Kurum Geçici vergi beyannamesi veriliyordu. Bu nedenle Peşin Ödenen vergiyle, Kurumlar Vergisi Beyannamesindeki Kurumlar Vergisi istisnalar dışında aynı oluyordu. Ancak Dördüncü dönem beyannamesi kalktığı için Peşin Ödenen Vergilerle, Kurumlar Vergisi farklı oluyor. Çok istisnai olarak firmaya üç dönem Kurum Geçi Vergisi çıksa da dönem sonunda zarar da çıkabiliyor.

2022 yılında Peşin ödenen vergiler toplamının 12.500 TL olduğunu düşünelim. Bunun yanında 10-12 aylarındaki kurum kazancı da 6.000 TL olsun. Böylece ödenecek toplam vergi 18.500 TL olacaktır. Bu durumda da Kurum kazancına ilişkin ayırdığımız vergi karşılığı da 18.500 TL olduğunda elbette ilaveten vergi çıkacaktır. Bu durumda yapacağımız Kurumlar Vergisi Beyannamesine ait tahakkuk maddesi şu şekilde olacaktır.

Ancak firmamız ticaretinde sorun yaşayıp dördüncü dönemde zarar da yapmış olabilir. Elbette daha önce ödediği peşin vergiler boşa gitmiyor. Ödediği peşin vergileri dilekçe ile diğer vergilerinden mahsup yapabiliyor. Gel gelelim bu durumda muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır. İlk üç dönemde 12.500 TL peşin ödenen vergi vardı. Kurumlar Vergisi Muhasebe kaydı konumuza devam edelim.

Tahakkuk Eden Kurum Geçici Vergi Ödenmediğinde Kayıt Nasıl Olur

Özellikle belirtelim ki kurum geçici vergileri üç dönem olarak tahakkuk ettiriliyor. Her dönemde geçici vergi ödensin veya ödenmesin tahakkuk eden tutar bir sonraki geçici vergiden mahsup ediliyor. Bunun yanında kurum geçici vergileri ödenmediyse 368 no.lu Vadesi Geçmiş Vergiler hesabında dinleniyor. Bu dinlenme elbette Kurumlar Beyannamesinin verildiği tarihe kadar devam ediyor. Buna istinaden muhasebe kaydımızı geçici vergilerin ödenmediği senaryosu üzerine şu şekilde yapıyoruz.

Aynı zamanda ödenmeyen geçici vergiler kurumlar beyannamesinin tahakkuku etmesiyle siliniyor. Ancak isabet eden gecikme zamları vergi dairesi üzülerek de olsa tahsil ediliyor. Şimdi ise Kurum Geçici Vergilerinin ödenmediği durumda tahakkuk maddesini nasıl yaparız.

Tahakkuk eden vergilerin yanında

• 1047-DVER / 110,70 TL
• 1048-5035 / 129,80 TL

Ancak damga vergilerinin de tahakkuk fişinde yer aldığını unutmayalım . Bilindiği gibi sonuçta damga vergileri de her yıl güncellenerek artıyor.

Özellikle E-Defter mükelleflerine ait işlemler iş yoğunluğundan dolayı aksayabiliyor. Ne yazık ki Kurumlar Vergisi muhasebe kaydı unutabiliyor. Mecburen ancak sonraki aylarda kaydı yapılabiliyor. Bu yüzden unutulup gözden kaçabilecek bu çeşit işlemleri mümkünse hemen yapmakta fayda vardır.

Son olarak şunu da belirtelim ki Geçici Vergi ile Kurumlar Vergisi arasındaki fark %10 ve aşağı oran olduğunda Maliye ceza uygulamıyor. Ancak fark %10’un üzerinde olduğunda vergi ziya cezası kesiliyor. Bu nedenle farkın tespiti durumunda düzeltme beyannamesi verilmesinde fayda var. Zira sonradan çıkacak sürpriz sevinçten değil ama üzüntüden şaşırtabilir.