İhracat Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır
İhracat muhasebe kaydı nasıl yapılır? Elbette ihracatı birçok alt başlık altında inceleyebiliriz. Ancak muhasebe bürolarında uygulanan şekliyle konuyu izah edeceğiz.
Burada şunu da belirtelim ki yurt dışı mikro ihracat işlemlerini yapabilen yetkili kurumsal firmalar var. Bu firmalarla sözleşme yaparak, satışınızı “mikro ihracat” kapsamında yapmanız durumunda KDV hesaplamazsınız. Ancak satışınızı “mikro ihracat” olarak göndermediğinizde yurt içi satış sayılır. Bu durumda da KDV hesaplamayı unutmayınız. Mikro ihracat olmadan numune adı altında gönderilen KDV’siz satışlar başınızı ağrıtabilir.
- İhracata ilişkin mal satışı muhasebe kaydı
- Yurt Dışı müşterisi ihracata ilişkin havale gönderiyor
- Yıl sonu müspet kur değerlemesi
- Yıl sonu menfi kur değerlemesi
- Yıl geçtikten sonra ihracata ilişkin ödeme gelmesi
bu ana başlıklar altında ihracat muhasebe kaydı örneğimize başlayalım.
İhracat Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır
Yurt dışı müşterimize 12.000 USD değerinde ihracat yapıyoruz. Döviz kurumuz 18,00 TL. Yurt dışı müşteriler hesabı borçlu, buna karşılık yurt dışı satışlar hesabı alacaklı şeklinde kaydımızı yapıyoruz.
Burada dikkat edeceğimiz bir nokta var. Fatura ve gümrük beyannamesindeki düzenleme tarihi geçerli değildir. Muhasebe kaydımızda malın yurt dışı çıkışının yapıldığı tarih yani intaç tarihi geçerlidir. Bu nedenle intaç tarihindeki döviz satış kuru baz alınarak fatura tutarını yeniden hesaplıyoruz.
Yurt Dışı Müşteriden Havale Gelmesi
İhracat muhasebe kaydı işleminde ödemenin kaydı da önemlidir. Yurt dışı müşterimiz borcuna karşılık ödeme gönderiyor. Ödemenin geldiği günden bir önceki günün döviz kuru ile gelen havaleyi çarparak tutarı buluyoruz. Döviz işlemlerinde “Döviz Satış Kuru” baz alınıyor. İhracatın yapıldığı tarihteki döviz kur ile havalenin geldiği gündeki kur farkı olumlu ise muhasebe kaydımız bu şekilde yapılıyor.
Kur artışı olduğunda 601 no.lu hesaba alt hesap açıyoruz. Kısaca yeni hesaba “Kambiyo kâr’ı hesabı” diyebiliriz. Yıl içindeki ihracata ilişkin kur artışlarını bu alt hesapta takip ediyoruz. Her ne kadar 601 no.lu hesabı kullansak da KDV beyannamesinde kur artış ve azalışları gösterilmiyor.
Bu durumda muhasebe kaydımız şu şekilde oluyor. Kambiyo kârı ve yurt dışı müşteriler hesabının alacağına kaydediliyor. Buna karşılık bankalar hesabı borçlanıyor.
Şunu da ilave edelim; yurt dışından ödeme geldiğinde eğer kurda düşme olursa aradaki olumsuz farkı 612 no.lu diğer indirimler hesabında takip ediyoruz. Yıl sonu kur güncellemesinde örnek yapacağımız için burada örnek yapmıyoruz.
Yıl Sonunda Bakiyenin Olumlu Kur Güncellemesi
Sene sonu geldiğinde müşterimizin borcu kaldığında kur güncellemesi yapıyoruz. Kurda artış olduğu senaryosu ile örneğimizi yapalım. Bu kayıtla ihracat muhasebe kaydı işlemimize devam ediyoruz.
Müşterimizin 3.000 USD bakiyesi kaldığında kurun 19,50 TL olduğunda ne gibi işlem yaparız. İhracattaki kurumuz 18.00 TL’ydi. Oysa yıl sonunda kur 19.50 TL oldu. Müspet olarak 1,50 TL’lik kur artışı var. Bu durumda alacağımız 4.500 TL daha artmış oluyor. Bunun muhasebe kaydı ise şu şekildedir.
Müşteriler kur artışı kadar borçlanıyor. Buna karşılık yurt dışı kambiyo kâr’ı hesabına ise artış kadar alacak kaydı yapıyoruz.
Yıl Sonu Bakiyesinin Olumsuz Kur Güncellemesi
Ülkemizde her ne kadar imkansıza yakın olsa da bazen kurda artış değil de azalış olabilir. Bu durumda muhasebe kaydımız şu şekilde oluyor.
İhracat zamanındaki döviz kuru 18.00 TL iken, sene sonu geldiğinde döviz kuru 17.00 TL’ye düşsün. Bu durumda kurdaki 1.00 TL’lik azalışın muhasebe kaydını yapalım.
612 Diğer İndirimler hesabı 3.000 TL borçlanırken buna karşılık yurt dışı müşteriler hesabı da alacak kaydı ile işlemimizi tamamlıyoruz.
Yurt Dışı Alacağı Sonraki Yıl Tahsil Edildiğinde
Olumlu veya olumsuz kur artış veya azalışına göre sene sonunda güncelleme yapıyoruz. Yıl geçtikten sonra yurt dışı alacağımızın tahsili durumunda kayıt şeklimiz değişiyor. Kur artışında 646 Kambiyo Kâr’ı Hesabını veya 656 Kambiyo Zararı Hesabını kullanıyoruz.
Örneğimizde geçen sene kur güncellemesi 19.50 TL olarak yapıldı. Müşterimiz bakiyesini kapattığında döviz kuru 20.00 TL olduğunda 0,50 TL’lik bir artış oluyor. Bu durumda 1.500 TL firmamız kurdan dolayı kâr yapıyor.
Muhasebe kaydımızda olumlu oluşan 1.500 TL bu sefer 646 Kambiyo Kâr’ı hesabına kaydediliyor. Bunun aksine kurda düşme olsaydı, olumsuz fark 656 Kambiyo Zararı hesabına kaydolacaktı.
İhracata ilişkin muhasebe kaydımız bu şekilde tamamlıyoruz. Kur güncellemesi ve ilgili hesap kodlarının kullanılması zaruridir. Aksi durumda cezai işleme muhatap oluruz.
