Engelli Emeklilik ve Malulen Emeklilik Şartları 01
Engelli ve malulen emeklilik şartlarını yerine getirip, emekliliği hak eden bir kimse nasıl emekli olur? Elbette emeklilik şartlarını haiz kimsenin dilekçe ile talepte bulunması ile prosedür başlar.
Öncelikle malulen emekli olmanın şartlarını izah edeceğiz, daha sonra engelli vatandaşın durumuna değineceğiz. Bu çerçevede şartları yerine getiren vatandaşın hakları ve yasaklamalarına da yer vereceğiz. Bunun yanında engelli emekli vatandaşın ikinci bir emeklilik şansının olduğunu biliyor muydunuz? Şartları yerine getirmek zor da olsa mümkündür.
- Malulen veya engelli bireylerin çalışması olabilir mi?
- Sigortalı bir kimse malulen emekli ise sigortalı çalışabilir mi?
- Emekli sandığına tabi engelli bir kimse tekrar memur olabilir mi?
- Kendi nam ve hesabına çalışan BAĞ-KUR’a tabi kişi işine devam edebilir mi?
Malulen Emeklilik Nedir, Malullük Şartları Nelerdir
Sigortalı bir kimse malulen emeklilik şartlarını yerine getirirse ancak bu durumda erken emekli olur. Elbette malulen emeklilik için SGK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığına tabi olması şartları değiştirmez. Ancak emekli olduktan sonraki şartlar kurumlar arasında farklılık gösterir.
- Çalışan sigortalının çalışma yetisini, iş kazası ve mesleki hastalığı nedeniyle %60 oranında kaybetmesi
- Kamu işinde çalışan kimsenin çalışma gücünün %60’ını kaybetmesi veya vazifesini yapamayacak şekilde çalışma fonksiyonunu kaybetmesi
Malulen maaş bağlanması için koşulların sağlanması gerekir. Ancak sigortalı bir kimsenin malulen emekli olabilmesi için;
En az on yıl sigortalı olmalıdır, bunun yanında en az 1800 gün uzun vadeli sigorta priminin de ödenmesi zorunludur. İstisnai durum olarak, malul kimsenin ancak başkasının bakımına muhtaç olması durumunda ise sadece 1800 gün prim şartı aranır. Bu durumda on yıl sigortalı çalışma şartı aranmaksızın emekli olur. Elbette sigortalı bir kimse, malullük şartlarını taşıdığında çalıştığı işten ayrılıp başvurur.
Ancak kendi nam ve hesabına çalışan kimsenin emeklilik başvurusunda bulunabilmesi için BAĞ-KUR prim borcunun olmaması gerekir. Yukarıdaki şartları taşıyan kimsenin emekli olması durumunda, malulen emeklidir, bu sayede belediyenin sağladığı ücretsiz seyahat kartı da alabilir.
Engellilerde Emeklilik Şartları Nelerdir?
Engelli vatandaşımızın emeklilik şartlarında kolaylık sağlanır, ancak buna istinaden kanunda ilave düzenleme yapıldı. Bu şekilde engelli bireyler yaş, prim ve sigortalılık süresinde bazı imkana sahiptir. 5510 sayılı yasanın 28. maddesinde emeklilik şartları açıklanıyor. Engelli emeklilik şartı 2008 tarihinden önce daha cazipti, ancak 2008 tarihindeki düzenleme ile şartlar biraz daha ağırlaştı.
Şimdi engelli bireyin emeklilik şartını kısaca belirtelim;
- Sigorta başlangıç tarihi
- Ödediği sigorta pirim gün sayısı
- % 80 ve üzerindeki engel 1. Derece
- % 60-79 arasındaki engel 2. Derece
- % 40-59 arasındaki engel 3. Derece
SGK Çalışanları İçin Engelli Emeklilik Şartları
Engelli emeklilik şartlarını şu şekilde listeleyebiliriz (01.10.2008 Yılından Önce Sigortalı Girişine Göre)
| İŞE BAŞLAMA TARİHİ | 1.DERECE %80 ÜZERİ | 2.DERECE %60-79 | 3.DERECE %40-59 |
| 05.08.1991 VE ÖNCESİ | 15 sene – 3.600 Prim Günü | 15 sene – 3.600 Prim Günü | 15 sene – 3.600 Prim Günü |
| 06.08.1991 – 05.08.1994 | 15 sene – 3.600 Prim Günü | 15 sene -3.680 Prim Günü | 16 sene – 3.760 Prim Günü |
| 06.08.1994 – 05.08.1997 | 15 sene – 3.600 Prim Günü | 16 sene – 3.760 Prim Günü | 17 sene – 3.920 Prim Günü |
| 06.08.1997 – 05.08.2000 | 15 sene – 3.600 Prim Günü | 17 sene – 3.840 Prim Günü | 18 sene – 4.080 Prim Günü |
| 06.08.2000 – 05.08.2003 | 15 sene – 3.600 Prim Günü | 17 sene – 8ay 3.920 Prim | 19 sene – 4.240 Prim Günü |
| 05.08.2003 – 30.09.2008 | 15 sene – 3.600 Prim Günü | 18 sene – 4.000 Prim Günü | 20 sene – 4.400 Prim Günü |
01.10.2008 Yılından Sonra İşe Girişlerin Engelli Emeklilik Şartları
| İŞE BAŞLAMA TARİHİ | 1. DERECE %60 ÜZERİ | 2. DERECE %50-59 | 3. DERECE %40-59 |
| 01.10.2008-31.12.2008 | 15 sene, 3.700 Prim Günü | 16 sene, 3.700 Prim Günü | 18 sene, 4.100 Prim Günü |
| 01.01.2009-31.12.2009 | 15 sene, 3.800 Prim Günü | 16 sene, 3.800 Prim Günü | 18 sene, 4.200 Prim Günü |
| 01.01.2010-31.12.2010 | 15 sene, 3.900 Prim Günü | 16 sene, 3.900 Prim Günü | 18 sene, 4.300 Prim Günü |
| 01.01.2011-31.12.2011 | 15 sene, 3.960 Prim Günü | 16 sene, 4.000 Prim Günü | 18 sene, 4.400 Prim Günü |
| 01.01.2012-31.12.2012 | 15 sene, 3.960 Prim Günü | 16 sene, 4.100 Prim Günü | 18 sene, 4.500 Prim Günü |
| 01.01.2013-31.12.2013 | 15 sene, 3.960 Prim Günü | 15 sene, 4.200 Prim Günü | 18 sene, 4.600 Prim Günü |
| 01.01.2014-31.12.2014 | 15 sene, 3.960 Prim Günü | 16 sene, 4.300 Prim Günü | 18 sene, 4.680 Prim Günü |
| 01.01.2015′ den sonra | 15 sene, 3.960 Prim Günü | 16 sene, 4.320 Prim Günü | 18 sene, 4.680 Prim Günü |
BAĞ-KUR ENGELLİ EMEKLİLİK PRİM GÜN SAYISI
Engelle ve Malulen emeklik şartları BAĞKUR’da da farklılık arz ediyor. BAĞ-KUR primi ödeyenler de engelli emeklilik şartın taşıdığında bu sayede 5.400 gün prim ödemiş gibi emeklilik aylığını almayı hak ederler.
| %60 ve Daha Fazla Kaybı Bulunan | %50-59 Arasındaki Engelliler | %40-49 Arasındaki Engelliler |
| 15 sene, 3.960 Prim Günü | 16 sene, 4.320 Prim Günü | 18 sene, 4.680 Prim Günü |
Malul ve Engelli Emekliler İçin Genel Bilgiler
İşçi maluliyeti sonradan iptal olması durumunda elbette çalıştığı işyerine geri dönme hakkı vardır. İşveren aynı işine veya benzer bir işte kadro varsa hemen işe alması gerekir. Bununla birlikte eğer hali hazırda boş yer yoksa ilk boşalan kadroya alması gerekir. Ancak kadro olduğu halde, işveren işçiyi işe almak istemez ise altı aylık tazminat cezası öder.
5510 sayılı Kanuna göre malûl kimselerin durumu;
- Sigortalı olarak yeniden işe girdiklerinde ne yazık ki malullük maaşları sonraki ayın başından itibaren kesilir
- Yabancı ülke kanununa göre çalışmaya veya ikamete dayalı yardım almaları durumunda da maaş kesilir.
- İkamete dayalı; Türkiye’de kısmi borçlanma yaparak emekli olanların, ancak yurt dışından işsizlik maaşlı almaları durumunda da maaşları kesilir
- Emekli Sandığı’nda çalışırken görev malulü emekliler özel sektörde çalışabileceği gibi hatta kendi nam ve hesabına BAĞ-KUR primi de ödeyebilir. Bu sayede prim ödemesini tamamlayan ikinci emekliliği hak eder.
- Memur emeklileri tekrar göreve atanması durumunda ne yazık ki emekli maaşı kesilir
- Engeli BAĞ-KUR veya SGK emeklisi memur olduğunda maaşı kesilmez.
Genel çerçeveden incelediğimizde malulen veya engelli emeklilerimize bazı yasaklamalar getirildiği gibi imkanlarda verilmiştir. Ancak kanun maddeleri, yönetmelik, tüzük, genelge vs. gibi bir çok kaynak olduğu için ancak işin ehlini konuya vakıf olur. Bu yüzden zaman zaman televizyon ve radyolarda aydınlatıcı programların yapılmasının vatandaşa faydası olacaktır. Bu sayede bilinçli bir emekli olacaktır, hak ve sorumlulukları çerçevesinde hareket edecektir.
