İnternet Satış Faturalarının Muhasebe Kaydı

Web üzerinden yaptığımız İnternet satış faturalarının muhasebe kaydını nasıl yaparız. Pandemi döneminde pik yapan “İnternetten satış” ciroları ticaret yapının iştahını kabartıyor. Elbette muhasebe literatürüne yeni giren bu işlemin muhasebe kayıt ve hesapların takibi de önem arz etmeye başladı.

Öncelikle senaryomuzu yazalım:

• Pazaryeri firmalarının web siteleri aracılığıyla firma mal veya hizmet satışı yapıyor.
• Buna karşılık aracılık hizmeti karşılığında pazaryeri firması komisyon ve kargo faturası düzenliyor.
• Son olarak pazaryeri firması web sitesi üzerinden satılan malın tahsilatını ilgili firmanın banka hesabına gönderiyor.

Pazaryeri Aracılık Firması ve Genel Değerlendirme

Öncelikle belirtelim ki internet üzerinden satışlar denetimsizdi. Bu yüzden de klasik esnafa karşı haksız rekabete neden oluyordu. Zira hesaplı satılan ürünlerin faturası düzenlenmediği için haliyle vergi yükü de olmuyordu. Her ne kadar yapılan işlem hatalı da olsa, cüzi sermaye ile bilinçsiz satıcı bu hatalı işlemi yapıyordu. Bir nebze de olsa yeni düzenleme ile bu durum biraz düzeldi. Zira Mart ayından itibaren yeni uygulama; internet satış işleminin cazibesini, satıcı için yok etti. Çünkü satış yapan firma aracı firma olarak kullandığı pazaryeri firmasının sistemine sattığı ürünün satış faturasını yüklemesi gerekiyor. Bu durumda işin içine fatura girdiğinde haliyle vergisel boyuttan dolayı bir çok denge alt üst oluyor.

İnternetten satış yapan firmaların satışları TL olarak küçük olsa da adet olarak oldukça fazladır. Bijuteri satışı yapan bir esnaf iki bin, üç bin adet fatura düzenlemesine rağmen, TL tutarı üç yüz elli dört yüz bin TL’dir. Elbette satış faturasının âdeti fazla olduğunda satışların ve bankaya gelen satış bedellerinin muhasebe kaydı işlemi zaman alıyor. Ancak e-Arşiv fatura olarak düzenlenen satış faturaları Excel listesi olarak indirilebiliyor. Liste üzerinde gerekli düzenleme yapılarak satış faturaları muhasebe programına kolayca aktarılabiliyor. Faturaların manuel girilmesi durumunda ise işlem saatlerce sürecektir. Oysa satışlar listelenip üç-beş dakikada sisteme yüklenebiliyor.

Bunun yanında bilanço usulüne tabi bir işletmenin banka dökümlerinin de muhasebe kaydının yapılması gerekiyor. Sanmayın ki bu da zaman alır. Aynı şekilde rapor haline getirilen banka hareketleri Excel olarak muhasebe programına aktarılabiliyor. İşin teknik tarafını daha sonra video olarak YouTube kanalımızda paylaşım yapmak üzere erteliyoruz.

Düzenlenen satış faturalarının muhasebe kaydını, sonrasında komisyon ve kargo faturalarının muhasebe kaydını yapalım. Akabinde banka hareketlerinin muhasebe kaydını da yaparak işlemi nihayetlendirelim.

Öncelikle internet üzerinden yapılan satışlar için düzenlenen faturaların muhasebe kaydını yapalım. Pazaryeri aracılığıyla satış yapıldığında birkaç aracı firma kullanılır. Bu firmalar Çiçeksepeti, Trendyol ve Gittigidiyor firmaları olsun. Her Pazaryeri firması için satış faturalarında farklı seri numarası verilebilir. Bu sayede 120 no.lu cari hesapları ayırması da kolay olur. Eğer bu yola gidilmiyorsa tek hesapta da carileri takip edebiliriz.

Satışlarımızın Muhasebe Kaydı

Düzenlediğimiz satış faturalarının muhasebe kaydını örnekteki gibi yapıyoruz. 600 no.lu Yurt İçi Satışları alacaklı olurken 120 no.lu müşteriler hesabı borçlu oluyor. Eğer cari hesabı detaylı takip edeceksek alt hesap da açabiliriz. Aynı şekilde her ay sonunda 120 no.lu internetten satış carisinde bulunan tutarları 136 no.lu Diğer Ticari Alacaklar hesabına virmanlıyoruz. Eğer 120 no.lu hesapta Pazaryerleri detayı varsa 136 no.lu hesaba virmanda sorun yaşamayız. Eğer detay yoksa mecburen 136 no.lu hesabı da tek hesap olarak takip edeceğiz.

Muhasebe kayıt fişinde 120 no.lu hesabın alt kırılımları var. Eğer bu detayı tespit edemiyorsak muhasebe fişi şu şekilde olur. Fişteki 600 no.lu hesabın detayında pazaryeri firmalarının ismi yazıldı sadece betimlemek için. Normalde satış faturaları yüklendiğinde Pazaryeri firması yerine müşterinin isim veya unvan bilgisi yazacaktır.

Komisyon ve Kargo Faturalarının Muhasebe Kaydı

Pazaryeri firmaları bize verdiği hizmetten dolayı komisyon, reklam, kargo gibi fatura düzenler ve bedelini alacağımızdan düşerler. Bunun bire bir takibini yapamayız. Zira verilen hizmete karşılık fatura gelmesine rağmen, kesilen tutara ilişkin bilgi, belge olarak gelmez. Pazaryeri firmalarının tarafımıza düzenlediği faturaların muhasebe kaydını yaparak işlemimize devam edelim.

İnternet satışlarından tarafımıza düzenlenen gider faturalarından genelde komisyon ve kargo gideri olarak iki kalem olur. Bunun yanında ceza, reklam gibi detaylar da olabiliyor. İşlemlerin yoğunluğuna göre 760 no.lu hesapta alt hesap açarak kayda alıyoruz. Genelde komisyon ve kargo olarak ayırmak yeterlidir. Elbette muhasebecinin iş yoğunluğuna veya titizliğine göre daha da detaya inilebilir. Ya da tek hesapta işlem yapılabilir.

Komisyon faturalarını gidere kaydettikten sonra işlemimiz tamamlanmıyor. İkinci bir işlem daha yaparak işlemimize devam ediyoruz.

Pazaryeri firmalarından gelen gider faturalarını ilgili hesaba kaydediyoruz. Dikkat edeceğimiz nokta tek gider hesabı olsa da firmaların carileri ayrıdır.

Pazaryeri Firmalarından Bakiye Tahsilatı

Pazaryeri firmaları aracılığıyla satış yapan işletmeler düzenli olarak tahsilatını yapar. Aracı firma malın satışı yapılıp, gerekli bekleme ve onay süresi dolduğunda ilgili firmanın banka hesabına parayı aktarır. Bu nedenle adet olarak satışı fazla firmaların da banka hareketi fazladır. Elbette yetkin muhasebeci banka hareketlerini tek tek işlemez. Zira belli formada çevrilen havaleler, toplu olarak sisteme aktarılır.

Banka hareketlerini 136 no.lu hesaba işliyoruz. Eğer alt kırılım yapıldıysa Pazaryeri firmalarının carilerini ayırabiliriz. Bu mümkün olmuyorsa tek hesap olarak da takip edebiliriz.

Bakiye Virmanları ve Hesapların Kapanması

İşlemleri genel olarak değerlendirdiğimizde satışı yaptık ve cariye işledik. İşlemler esnasında komisyon ve kargo giderleri oldu. En nihayetinde de satışlara ilişkin bankadan firmaya ödeme geldi. Bunların sonunda her ay yapmamız gereken son işlemimiz kalıyor. Bakiyelerin 136 no.lu hesapta birleştirilmesi.

120 no.lu hesapları 136 no.lu hesaba virmanladık. Sonrasında ise 329 no.lu hesaplardaki komisyon ve kargo giderlerine ait Pazaryeri firmalarının alacaklarını da 136 no.lu hesaba virmanlıyoruz.

Sonuç ve Değerlendirme

Sonuç olarak;

• 120 no.lu hesabı 136 no.lu hesaba virmanladık
• 329 no.lu hesabı 136 no.lu hesaba virmanladık
• 102 no.lu hesabı da 136 no.lu hesaba virmanladık

Eğer satış faturalarının kaydı, komisyon ve kargo faturalarının kaydı bunun yanında banka hesabına gelen paralarla uyumludur. Eğer faturasız mal satışı varsa ve kayda alınmayan komisyon ve kargo faturaları varsa bakiyelerde sorun yaşarsınız. Elbette bu durumda yılların verdiği tecrübe ve çözümle hesaba görünmesi gereken hale getirebilirsiniz.

Burada gözden kaçmaması gereken bir nokta var. Özellikle internetten satışlarda iade ve iptaller çok fazla oluyor. E-arşiv faturaların iade ve iptali konusundaki makalemizi okuyabilirsiniz. İade ve iptal konusunu detaylı şekilde açıklanıyor.

İade ve iptal e-Arşiv faturalara kısaca değinecek olursak muhasebe kaydı şu şekilde olması gerekiyor.

Öncelikle ürün teslimi yapılmadan ürün geri gelirse, e-Arşiv fatura iptal ediliyor. Ancak malı teslim alan müşteri, her hangi bir sebeple malı iade ederse durum biraz farklıdır. Resmi prosedüre göre müşteri ürünle birlikte gönderilen e-Arşiv faturayı imzalayarak, iade sebebin belirtip ürünle birlikte satıcı firmaya göndermesi gerekiyor. Firma iade gelen malın muhasebe kaydını iade olarak yapabiliyor. Bir nevi kendi düzenlediği faturayı iade faturası gibi kayıtlarına alıyor. Gider pusulası düzenlemesine gerek kalmıyor.

Pazaryeri aracılığıyla satış yapan işletmelerin aracılık masrafları çok fazladır. Bu konunun resmi makamlarca gözden geçirilip, bir kalıba sokulması gerekir. Zira satıcı firma maliyetlerini ürünün fiyatlarına yansıtmak zorundadır. En büyük gider kalemi olarak da Pazaryeri firmalarının uyguladığı keyfi uygulamalar nedeniyle fiyatlar yükseliyor. Bu da tüketiciyi mağdur ediyor. Siz de bu kanaatte misiniz?