Araç Lastik Alımında Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır
İşletmeler araç lastik satın alındığında muhasebe kaydı nasıl yapılır? Zira bu konuyla ilgili zaman zaman bazı tereddütler yaşanıyor. Amortisman konusuna Kanun, Tebliğ ve Mukteza çerçevesinde değineceğiz.
5024 sayılı kanunla Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda değişiklikler yapıldı. Her şeyden önce yürürlüğe giren bu kanun; muhasebeciler için köşe taşı oldu. Bununla beraber Kanunun 315 inci maddesinde önemli bir konuya daha değiniliyor. Bilindiği üzere amortisman oranı Bakanlıkça tespit ve ilan ediliyor.
Araç Lastiğinde Amortisman Oranı Nasıl Uygulanır
5024 sayılı kanun çerçevesinde 3 üncü maddesiyle 213 sayılı Kanunun 315 inci maddesi Maliye bakanlığınca güncellendi. Normal amortisman ve Azalan bakiyeler usulü amortismanın nasıl uygulanacağı detaylı bir şekilde açıklanıyor. Araç Lastik amortisman uygulaması bu kanun çerçevesinde değerlendiriliyor.
Öncelikle hangi iktisadi kıymetin nasıl bir amortisman oranına tabi olduğu konusuna değinilecek. Maliye Bakanlığı İktisadi kıymetlerde uygulanan amortisman oranını Kanundan aldığı yetkiyle zaman zaman güncelliyor. Aynı zamanda VUK 339 ve 333 sıra no.lu tebliğlerden yürürlükteki güncel listeye ulaşılıyor.
- 2024 yılı VUK Genel Tebliği Sıra No: 556 Amortisman alt limiti 6.900 TL
- 2023 yılı VUK Genel Tebliği Sıra No: 544 Amortisman alt limiti 4.400 TL
- 2022 yılı VUK Genel Tebliği Sıra No: 534 Amortisman alt limit 2.000 TL
- 2021 yılı VUK Genel Tebliği Sıra No: 522 Amortisman alt limit 1.500 TL
- 2020 yılı VUK Genel Tebliği Sıra No: 513 Amortisman alt Limit 1.400 TL
- 2019 yılı VUK Genel Tebliği Sıra No:504 Amortisman alt Limiti 1.200 TL
şeklinde sıralayabiliriz. Daha açık ifade ile bu tutarın üzerinde olduğunda aktife alınması gerekiyor. Belirtilen tutarların altında olduğunda doğrudan gidere yazılabiliyor.
Binek Araç ve Ticari Araçlarda Lastik Gideri
Maliye Bakanlığı mükelleflerden gelen talepler doğrultusunda kanun ve tebliğlerde esneme veya ek açıklamalar yapıyor. Kanun metni; Tebliğler ve Özelgeler sayesinde daha iyi anlaşılır hale geliyor. Vergi mükellefi için en açıklayıcı kanun metinleri ise Muktezalardır. Bununla beraber Kanun, Tebliğ, Mukteza, İç Genelge, Uygulama Tebliği gibi bir çok unsurun olması konu çözümünü biraz zorlaştırıyor.
339 ve 333 sıra numaralı Tebliğ ile 3.72 bölümünde
- Otomobil
- Kamyon
- Minibüs
- Midibüs
- Yük arabaları
- Özel amaçlı kullanılan araçlar ve benzerleri araçlara ait lastikler
ile ilgili açıklama yapılıyor. Burada lastiklerin faydalı ömrünün 2 yıl olduğu ve amortisman oranının %50 şeklinde uygulanacağı açıkça belirtiliyor. Bu şekilde araç lastik gideri konusunda genel bilgiye ulaşıyoruz.
Öte yandan 345 sıra no.lu VUK ile işyerlerinde ticari amaçla kullanılan otomobil, minibüs ve yük arabaları gibi araçlarla ilgili açıklama da yapılıyor. Kanun 339 ve 333 sıra no.lu tebliğe atıfta bulunuluyor. Her ne kadar araç lastiklerinin amortisman oranı belirtiliyor olsa da ekonomik ömrünün 1 yıldan az olması durumunda gidere yazılmasının uygunluğu izah ediliyor.
345 no.lu tebliğ gerek firma sahipleri için, gerekse muhasebeciler için can simidi oldu. Zira faydalı ömrü biten demirbaş konusunda tereddütler yaşanıyordu. Ancak tebliğde; hangi sektörde faaliyet gösteren mükellefin faydalanacağı belirtilmiyor. Bunu tespiti de ancak objektif kriterlere göre kendimiz belirliyoruz. Konunun önemli kısmı; Araç lastik amortisman için seçtiğimiz yöntemin izah edilebilir olmasıdır.
Araç Lastik Gideri ve Muhasebe Kayıt Nasıldır
Konuyu genel olarak değerlendirdiğimizde araç lastik gideri için yaptığımız muhasebe kaydında iki farklı durum bulunuyor. Tebliğde belirtildiğine göre ekonomik ömrü bir yıldan az iktisadi kıymet gidere yazılabiliyor. Oysa işletme faaliyeti gereği binek aracı çok fazla kullanabiliyor. Buna bağlı olarak araç lastiklerinin ekonomik ömrü bir yıldan az olabiliyor.
Kullanılan otomobilin binek otomobil veya ticari araç olması durumuna göre muhasebe kaydı da farklı olacaktır. Bilindiği üzere 7194 ve 193 sayılı kanunlarda binek araçlarda gider kısıtlaması getirildi. Bu çerçevede lastik giderinin muhasebe kaydı iki şekilde olacaktır.
- Ticari araç olduğunda araç lastik gideri doğrudan pazarlama gideri olarak kaydediliyor.
- Binek araç olduğunda kıst dönem olarak gidere yazabiliyoruz.
Ayrıca binek araçlardaki lastik gideri için ancak tutarın %70’lik kısmını gidere kaydedebiliyoruz. Buna karşılık %30’luk kısmı KKEG hesabına kaydediliyor.
Genel prensip KKEG hesabı da ilgili hesabın altına alt hesap açılarak takip edilmesidir. Burada 689 No.lu hesabın kullanılmasının sebebi ayrıştırıcı olması içindir. Normalde ilgili hesabın altına alt hesap açarak takip etmek doğru kayıt şeklidir.
İşetmede ticari aracın kullandığı araç lastiğinin ekonomik ömrü 1 yıldır. Bu durumda muhasebe kaydı şu şekilde yapılıyor.
| DOĞRUDAN GİDER KAYDI | ||
| 760 03 10 Araç Lastik Gideri | 1.694,92 TL | |
| 191 18 İndirilecek KDV | 305,08 TL | |
| 320 Satıcılar CH | 2.000 TL | |
| Araç Lastik Bedelinin Gidere Kaydı |
Kanunlar, Tüzükler, Yönetmelikler, Muktezalar, Uygulama Tebliğleri
Ülkemiz de birçok işlem hızlı bir şekilde dijitale geçiyor. Bununla birlikte çok sık çıkan kanunlar, Kanun hükmünde kararnameler ve diğerlerinin takibini yapmak gün geçtikçe zorlaşıyor. Her ne kadar dijital çağa gelmiş olsak da hem uygulama hem de takipte muhasebecilerin olaylara yetişmesi neredeyse imkansız.
Gün geçmesin ki yeni bir uygulama, yeni bir güncelleme çıkmasın. Elbette bu çerçevede konu bazında Kanun, Yönetmelik vb. bilgilerin indekslenmesi kullanım açısından pratik olacaktır. Son dönemde Maliye Bakanlığının hazırlanmakta olduğu sirküler ve bültenler oldukça faydalıdır. Bunun yanında bilgiye daha kolay ulaşmak için yetkililerden ne gibi talepleriniz olabilir?
