Şoförlü Araç Kiralama Tevkifat ve Turizm Transferlerinde KDV

Byismail gültekin

    Araç Kiralama Tevkifat konusu turizm sektöründe faaliyet gösteren firmalar ile araç kiralama şirketleri arasında sıkça yaşanan bir belirsizlik vardır: Şoförlü araç kiralaması yapıldığında KDV tevkifatı uygulanmalı mı? Bu soru, yalnızca muhasebe departmanlarını değil, şirket yönetimlerini de yakından ilgilendirmektedir. Çünkü yanlış uygulama, ciddi vergi cezaları ve mali kayıplarla sonuçlanabilir.

    2025 yılı itibarıyla güncellenmiş mevzuat çerçevesinde, şoförlü araç kiralama işlemlerinin vergisel statüsü net bir şekilde belirlenmiştir. Bu yazımızda, konuyu tüm yönleriyle ele alacak, pratik örnekler sunacak ve sıkça sorulan sorulara yanıt vereceğiz. Araç kiralama tevkifat konusunda soru işaretleri kalkacaktır.

    İşlemin Hukuki Niteliği: Kiralama mı, Taşımacılık mı?

    Vergi hukukunda işlemlerin adlandırması değil, mahiyeti önemlidir. Bir ticari aracın şoförüyle birlikte başka bir firmaya tahsis edilmesi durumunda üç farklı senaryo karşımıza çıkabilir:

    1. Şoförsüz Araç Kiralama

    Sadece aracın teslim edildiği, kullanımın kiracıya ait olduğu durumlarda **tevkifat uygulanmaz**. Bu, klasik rent-a-car modelidir.

    2. Servis Taşımacılığı Hizmeti

    Araç + şoför kombinasyonunda, belirli bir güzergahta yolcu veya personel taşınıyorsa bu işlem **servis taşımacılığı** sayılır. Havalimanı transferleri, otel-müze arası transferler bu kategoriye girer. **Tevkifat oranı: 5/10**. Yazımızın asıl konusunu oluşturan işlemde budur. Zira araç kiralama tevkifat uygulaması en fazla bu işlemde gerçekleşiyor.

    3. İşgücü Temin Hizmeti

    Şoför, alıcı firmanın doğrudan kontrolü altında çalışıyor, onların üniformasını giyiyor ve talimatlarını alıyorsa bu **işgücü temini**dir. **Tevkifat oranı: 9/10**

    Turizm sektöründeki transfer hizmetleri genellikle **servis taşımacılığı** kategorisine girer.

    2025 Yılı Tevkifat Sınırı ve Oranları

    Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen ve her yıl güncellenen tevkifat sınırı, 2025 yılı için **9.900 TL (KDV Dahil)** olarak belirlenmiştir.

    Tevkifat Sınırı Tablosu

    | Yıl | Tevkifat Alt Sınırı (KDV Dahil) | Değişim Oranı |

    | 2024 | 6.900 TL | – |

    | 2025 | 9.900 TL | %43 artış |

    • **Önemli Not:** Bu sınırın altındaki işlemlerde tevkifat yapılmasına gerek yoktur. Ancak aylık hakedişli işlemlerde, aylık toplam dikkate alınır.

    Pratik Uygulama Örneği

    Senaryo

    Bir turizm firması, araç kiralama şirketinden şoförlü minibüs hizmeti almaktadır. Aylık hizmet bedeli 20.000 TL’dir. İlgili işlemde araç kiralama tevkifat işlemi nasıl yapılır? Birlikte sorunu çözelim.

    Fatura Düzeni

    | Açıklama | Tutar |

    | Transfer Hizmet Bedeli | 20.000,00 TL |

    | Hesaplanan KDV (%20) | 4.000,00 TL |

    | **Genel Toplam** | **24.000,00 TL** |

    | Tevkifat Oranı | 5/10 |

    | **Tevkif Edilen KDV** | **2.000,00 TL** |

    | **Tahsil Edilecek KDV** | **2.000,00 TL** |

    | **Ödenecek Toplam** | **22.000,00 TL** |

    Muhasebe Kayıtları

    • **Satıcı Firma (Araç Kiralama Şirketi) Kayıtları:**

    ─────────────────────────────────────────────

    120 ALICILAR HS. 22.000,00 TL

    391 HESAPLANAN KDV 4.000,00 TL

    600 YURTİÇİ SATIŞLAR 20.000,00 TL

    391 HESAPLANAN KDV 2.000,00 TL

    (2.000 TL alıcı tarafından tevkif edilmiştir)

    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 4.000,00 TL

    ─────────────────────────────────────────────

    • **Alıcı Firma (Turizm Firması) Kayıtları:**

    ─────────────────────────────────────────────

    770 GENEL YÖNETİM GİD. 20.000,00 TL

    191 İNDİRİLECEK KDV 4.000,00 TL

    320 SATICILAR HS. 22.000,00 TL

    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 2.000,00 TL

    (Sorumlu sıfatıyla tevkif edilen KDV)

    ─────────────────────────────────────────────

    • **Ödeme Kaydı (Alıcı Firma):**

    ─────────────────────────────────────────────

    320 SATICILAR HS. 22.000,00 TL

    100 KASA / 102 BANKALAR 22.000,00 TL

    ─────────────────────────────────────────────

    “`

    Kritik Noktalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

    1. Plaka Türü Önemli Değil

    “L plaka” veya “servis plakası” zorunluluğu yoktur. İşin mahiyeti tevkifatı belirler.

    2. Parçalı Fatura Riski

    Aynı gün içinde veya aylık dönemde yapılan işlemleri bölerek 9.900 TL altında göstermek **vergi ziyaı** sayılır ve ağır cezalara tabidir.

    3. Süreklilik Kriteri

    Tek seferlik, tesadüfi (arızi) taşımacılıkta tevkifat uygulanmayabilir. Ancak turizm firmalarıyla yapılan düzenli transferler **süreklilik** arz eder.

    4. Zincirleme Tevkifat

    Ara yüklenici kullanılıyorsa, her aşamada tevkifat uygulanır:

    • – Araç sahibi → Turizm firması: 5/10 tevkifat
    • – Turizm firması → Son müşteri: 5/10 tevkifat

    Sık Sorulan Sorular

    • Soru1: Faturamı “Araç Kiralama” olarak kessem tevkifattan kurtulur muyum?**

    C: Hayır. Vergi hukukunda “özün önceliği” ilkesi geçerlidir. Şoförlü hizmet sunuyorsanız, faturada ne yazarsa yazsın, bu bir taşımacılık hizmetidir ve tevkifata tabidir.

    • Soru2: 9.900 TL sınırı nasıl uygulanır?**

    C: Her faturada KDV dahil toplam tutar 9.900 TL’yi aşıyorsa tevkifat zorunludur. Aylık hakedişli çalışmalarda, aylık toplam tutar dikkate alınır.

    • Soru3: Tevkifat yapmadan ödeme yaptık, ne olur?**

    C: Alıcı firma adına “Vergi Ziyaı Cezası” kesilir. Eksik ödenen vergi, gecikme faizi ile birlikte talep edilir. Satıcı da müteselsil sorumlu tutulabilir.

    • Soru4: Şehirlerarası transfer yapıyoruz, durum değişir mi?**

    C: Hayır. İl sınırlarını aşan transferler de “belirli güzergah dahilinde taşıma” kapsamındadır. Tevkifat oranı değişmez (5/10).

    • Soru5: Yakıt masraflarını ayrı faturalandırırsak ne olur?**

    C: Yakıtı turizm firması doğrudan istasyondan alıyorsa, araç kiralama faturasının matrahı düşer. Ancak kalan hizmet bedeli 9.900 TL’yi aşıyorsa yine tevkifat uygulanır.

    • Soru6: İşgücü temini ile taşıma hizmeti arasındaki farkı nasıl anlarız?**

    C: Şoför sadece A’dan B’ye taşıma yapıyorsa → Taşıma Hizmeti (5/10 tevkifat)

    Şoför alıcı firmanın kontrolünde, onların talimatıyla çalışıyorsa → İşgücü Temini (9/10 tevkifat)

    • Soru7: Tevkif edilen KDV’yi iade alabilir miyiz?**

    C: Evet. Satıcı firma, tevkifat nedeniyle tahsil edemediği KDV’yi mahsuben veya nakden iade olarak talep edebilir.

    • Soru8: Sadece turizm firmalarına mı tevkifat uygulanır?**

    C: Hayır. KDV mükellefi olan tüm firmalara (limited şirket, anonim şirket vb.) ve kamu kurumlarına verilen hizmetlerde tevkifat zorunludur.

    • Soru9: Arızi (tek seferlik) taşımacılıkta tevkifat var mı?**

    C: Tamamen tesadüfi, devamlılık arz etmeyen tek seferlik işlemlerde tevkifat uygulanmayabilir. Ancak turizm sektöründeki düzenli transferler “süreklilik” sayılır.

    • Soru10: Beyanname hangi kodla verilir?**

    C: Satıcı: 1 No.lu KDV Beyannamesi (Kod: 606 – Servis Taşımacılığı)

    Alıcı: 2 No.lu KDV Beyannamesi (Sorumlu Sıfatıyla)

    Sonuç ve Tavsiyeler

    Şoförlü araç kiralama ve turizm transferi hizmetleri, Türk Vergi Sistemi’nde **kısmi tevkifata tabi servis taşımacılığı** kapsamındadır. 2025 yılı için geçerli 9.900 TL sınırının üzerindeki işlemlerde 5/10 oranında KDV tevkifatı yapmak yasal bir zorunluluktur.

    Hatalar mali kayıplara yol açabileceğinden:

    • – Sözleşmelerinizi tevkifat hükümlerini içerecek şekilde güncelleyin
    • – Muhasebe departmanınızı bilgilendirin
    • – Şüpheli durumlarda Yeminli Mali Müşavirinize danışın
    • **Yasal Uyarı:** Bu makale, Ocak 2025 tarihi itibarıyla yürürlükte olan mevzuata göre hazırlanmıştır. Somut durumunuz için mutlaka profesyonel destek alınız.

    İlgini çekebilecek yazılar